Serious game

Onderzoek doen naar kennis, gedrag en houding ten opzichte van complexe vraagstukken.

Aangereikt door:

Janette Bessembinder, lector Klimaat Geletterdheid aan de HvA en werkzaam bij het KNMI.

Samenvatting

Gamen wordt niet vaak geassocieerd met het doen van serieus onderzoek, maar dit medium kan een goede manier zijn om mensen kennis te laten maken met serieuze onderwerpen. Spellen die als primair doel niet alleen puur entertainen en worden gebruikt door sectoren zoals onderwijs, gezondheidszorg, rampenbestrijding, politiek en andere serieuze onderwerpen worden serious games genoemd. Om beschouwd te worden als een serious game, zijn er twee onderdelen nodig. Gameplay, om het een game te maken en een doel, om het serieus te maken. 

Doel van de methode

Het gebruiken van Serious Games in onderzoek zal ervoor zorgen dat gevoelige of complexe onderwerpen makkelijker besproken kunnen worden en dus makkelijker onderzocht kunnen worden. Door de juiste spelmechanieken toe te passen kunnen interacties ontstaan en kan gedrag gestimuleerd worden die normaal niet op een makkelijke en natuurlijke wijze bestudeerd kunnen worden. Dit kan nieuwe inzichten geven voor een onderzoek. Ook kan een Serious Game op verschillende manieren ingezet worden om verschillende kanten van een onderwerp te onderzoeken door een aanvullende onderzoeksmethode toe te voegen.In dit artikel zullen een paar voorbeelden gegeven worden van het toepassen van deze methode. 

Hoe werkt het?

Deze methode kan op veel verschillende manieren en op veel verschillende onderwerpen toegepast worden. Er zou een game gemaakt kunnen worden specifiek voor het onderzoek, maar er kan ook een al bestaande game gebruikt worden. Deze game zal tijdens het onderzoek gespeeld worden door één of meer deelnemers. Dit wordt dan geobserveerd. Er kan gekozen worden om de participanten hardop te laten nadenken over hun keuzes of om bijvoorbeeld achteraf met de participanten te reflecteren over het spel, hun gedrag, de gemaakte keuzes en hoe ze over het onderwerp denken. 

Materialen

Voor het gebruiken van serious games in onderzoek is in eerste instantie niet veel nodig. Om deze methode toe te passen is uiteraard de game nodig. Dit kan digitaal zijn en in dit geval is er ook een computer of ander digitaal product nodig. Als hier een fysiek spel wordt gebruikt, dan is natuurlijk dit fysieke spel nodig. Als de onderzoekers dit willen opnemen is er opnameapparatuur nodig. Het is voor de rest geheel aan de onderzoekers toe of ze naast het spel nog andere methodes willen gebruiken. 

De climate adaptation game als methode 

De Climate Adaptation Game is een simulatiespel waarbij spelers beslissingen nemen over hun voorbereiding en reactie op de impact van klimaatverandering. Gedurende het spel krijgen spelers te maken met problemen zoals overstromingen of droogtes en moeten ze oplossingen vinden, bijvoorbeeld door dammen te bouwen of bossen te planten. Het spel is verdeeld in verschillende fasen, en de keuzes die de spelers maken, beïnvloeden de toekomst. Door de jaren heen ontvangen ze feedback over de gevolgen van hun beslissingen. Aan het einde van het spel krijgen de spelers een aantal sterren, gebaseerd op hoe groot de negatieve impact was van hun keuzes.

Naast het educatieve aspect kan de Climate Adaptation Game ook waardevolle informatie verzamelen over de keuzes die spelers maken en het effect van die keuzes. Dit omvat eveneens de benodigde middelen, waaronder budget en mankracht. Deze data kan gebruikt worden voor onderwijs of aanvullend onderzoek naar het bestrijden van klimaatverandering. De gegevens die verzameld kunnen worden, omvatten keuzes en besluitvorming, strategieën, gedrag en prioriteiten, tijd en middelen, en samenwerking.

Uitbreiding 1- De mol

Bij deze uitbreiding is onderzocht of de negatieve mening van een ander over klimaatmaatregelen impact heeft op de keuzes van de speler tijdens het spelen van de game.

Bij deze methode wordt gebruikgemaakt van een “mol”; deze heeft als taak om de naïeve speler negatief te beïnvloeden, terwijl de andere speler niet weet dat deze mol met de onderzoeker meewerkt. Deze methode zou verder uitgebreid kunnen worden, door bijvoorbeeld een grotere groep te testen, met eventueel meer mollen. Bijvoorbeeld 4 mensen, waarvan 2 mollen, 8 mensen waarvan 3 mollen, etc.Hiermee kan onderzocht worden welke opvattingen over een onderwerp, zoals klimaatverandering, meer of juist minder vatbaar zijn voor verandering.

Er is voor deze methode geen extra materiaal nodig. Wel moet de onderzoeker van tevoren met de mol het spel doornemen/ de mol het spel laten spelen, zodat die van tevoren weet wat de vragen zijn en goed kan anticiperen.

Na het spel vindt een korte bespreking plaats waarbij de speler gevraagd wordt of hen iets is opgevallen tijdens het spelen. Daarna kan eventueel worden verteld dat er een mol in het spel was.

Uitbreiding 2: Bewustwording creëren bij sceptische mensen

Bij deze uitbreiding is onderzocht waar het bewustzijn van sceptische spelers over klimaatverandering ligt. Twee methoden zijn toegepast om inzicht te krijgen in hun perceptie van klimaatverandering, de bronnen die zij als betrouwbaar beschouwen en de prioriteiten die zij stellen ten aanzien van milieu en economie.

De eerste methode (zie afbeelding hiernaast) maakt gebruik van het assenstelsel waar spelers op mogen aangeven of bepaalde mediaplatformen volgens hun al dan niet betrouwbaar zijn voor milieu-gerelateerd nieuws.

De tweede methode, de schaalvraag (zie afbeelding hiernaast) wordt driemaal afgenomen (voor, tijdens en na het spel) en meet hoe spelers hun prioriteiten verdelen tussen economische en milieugerelateerde belangen.

Door deze methodes toe te passen, krijgt de onderzoeker inzicht in hoe sceptische spelers klimaatverandering waarnemen, welke informatiebronnen zij vertrouwen en welke waarden zij belangrijk vinden. Dit levert waardevolle data op over waar hun bewustzijn op dit thema ligt, los van gedragsverandering door de game zelf.

Data – uitbreiding 1: de mol

Gedrag en keuzes van spelers: De keuzes die spelers maken tijdens het spel, bijvoorbeeld hoe ze omgaan met milieu- versus economische afwegingen.

Invloed van de mol: Het effect van de mol op de beslissingen van de speler, zoals het aantal sterren dat een speler behaald heeft voordat en nadat ze met een mol speelden.

Groepsdynamiek: Hoe de groepssamenstelling (bijvoorbeeld het aantal mollen) invloed heeft op de keuzes en de overtuigingen van spelers.

Veranderingen in meningen: Verschillen in houding ten opzichte van klimaatmaatregelen voor en na het spelen van het spel.

Strategieën en argumenten: Welke argumenten de mol gebruikt en hoe deze de keuzes en opvattingen van de speler beïnvloeden.

Spelerreflectie: Hoe spelers het spel ervaren en of ze zich bewust zijn van de invloed die de mol op hen en hun opvattingen heeft gehad.

Data – uitbreiding 2: Bewustwording creëren bij sceptische mensen

Informatiebronnen en mediagebruik: Via het assenstelsel wordt duidelijk welke mediaplatformen gebruikers vertrouwen voor milieu-gerelateerd nieuws en welke bronnen ze in het dagelijks leven raadplegen.

Focus van spelers (milieu vs. economie): De schaalvraagmethode meet hoe spelers hun aandacht verdelen tussen milieukwesties en economische belangen en of deze focus verandert gedurende het spel.

Veranderende percepties: Door de schaalvraagmethode op drie momenten toe te passen (voor, tijdens en na het spel), kan worden geanalyseerd of spelers hun mening of focus aanpassen.

Spelervaring en bewustwording: Aanvullende vragen na het spel geven inzicht in hoe spelers het spel hebben ervaren, of hun mening is veranderd en hoe sterk hun oorspronkelijke opvattingen invloed hadden op hun keuzes tijdens het spel.

Impact op houding en motivatie: De resultaten laten zien of spelers daadwerkelijk meer bewust zijn geworden van klimaatverandering of dat hun motivatie om hier iets aan te doen is beïnvloed.

Weerstand tegen sturing: De data tonen aan in hoeverre spelers zich verzetten tegen expliciete sturing naar milieuvriendelijke keuzes en of een evenwichtiger ontwerp effectiever zou zijn.

Moeilijkheidsgraad

Een onderzoek uitvoeren met deze methode kan erg verschillen in moeilijkheid. Al wordt er voor een onderzoek een nieuwe game vanaf de grond opgebouwd, dan zal dit best lang kunnen duren en zal dit veel tijd vergen. Als er wordt gekozen om een bestaande game te gebruiken, dan is dit een stuk makkelijker, al blijft het lastig voor de onderzoeker om duidelijk vooraf te formuleren wat precies onderzocht kan worden met deze specifieke game. Ook kan ervoor gekozen worden om aanvullende interviewmethodes erbij te betrekken. Dit zal dan ook allemaal voorbereid moeten worden en dit vergt ook wel meer tijd. Het ligt dus volledig aan wie het onderzoek uitvoert en wat er daarmee onderzocht wordt.

Pros and cons

The Climate Adaptation Game

Pros:

  • Het spel helpt spelers om na te denken over de gevolgen van hun beslissingen.
  • Voor spelers die al interesse hebben in het klimaat, biedt het spel een verdiepende ervaring.
  • Bij minder betrokken spelers kan het spel een eerste bewustwording creëren over klimaatverandering.
  • Spelers kunnen verschillende strategieën volgen, waarbij sommige zich focussen op economische groei en anderen op klimaatverbetering.

Cons:

  • Sommige spelers nemen games niet serieus, dit kan de testresultaten iets laten afwijken of averechts werken van het doel van de game, namelijk dat het spel spelers niet beïnvloedt om na te denken over de gevolgen van hun beslissingen en over het klimaat.
  • Als onderzoeker heb je vaak een soort autoriteit over de testpersoon, hierdoor kan je onbedoeld de resultaten sturen.
  • Sommige game mechanieken kunnen ook de keuzes van de spelers beïnvloeden, bijvoorbeeld een puntensysteem, dat je beloont als je bepaalde keuzes maakt. Dit kan ervoor zorgen dat spelers niet zelf hun keuzes maken, maar zich laten sturen door wat de game goedkeurt.

Tips and tricks

  • Wees kritisch op eigen sturing en houd de testopzet neutraal.
  • Test verschillende groepsgroottes om de resultaten uit te breiden. 
  • Pas verschillende beïnvloedingsstrategieën toe, om effectiviteit en reactie te testen.
  • Meet voor, tijdens en na het spel om veranderingen goed te analyseren.
  • Stimuleer discussie na het spel zonder expliciete sturing,om het gesprek na afloop zo natuurlijk mogelijk te laten verlopen en een zo natuurlijk mogelijke reactie te krijgen van de spelers.
  • Let ook op subtiele meningsveranderingen, niet alleen radicale omslagen.

Gerelateerde methoden

  • Ethiek als conversatiestarter: Serious Gaming heeft vaak hetzelfde doel als deze methode, namelijk het bespreekbaar maken en onderzoeken van gevoelige en complexe onderwerpen. 
  • Speculative design: Speculative design richt zich vaak op het maken van toekomstscenario’s, waarin het zich afvraagt  ‘wat als’ en dieper ingaat op deze implicaties door middel van onderzoek naar deze scenario’s. Bij Serious Gaming wordt er ook veel gekeken naar mogelijke scenario’s en welke keuzes de participanten in het onderzoek in deze scenario’s zouden maken.  
  • Designerly interview

Bronnen

 

Geschreven door Sam van Crimpen, Abderahman Benrhziyel en Noah Baggerman. Minor 2024/25