Astrid Poot (mede oprichter en baas van Stichting Lekkersamenklooien en creatief directeur van Familie van Fonk) en Vasilis van Gemert (docent CMD Amsterdam).
De methode ‘ontwerpen vanuit woede’ is een richtlijn voor ontwerpers om te onderzoeken en te ontwerpen vanuit een persoonlijke frustratie/woede. Doordat de ontwerper ontwerpt vanuit een frustratie/woede heeft het uiteindelijke product een toevoeging aan de maatschappij. Deze methode is terug te vinden bij Ontwerpen vanuit woede #1. In de methode die in deze post behandeld wordt, borduren we voort op de eerder genoemde methode en ga je ontwerpen vanuit een probleem dat je ziet en waarvan je je afvraagt waarom het nog niet is opgelost.
‘’Als ontwerper moet kiezen of je jouw werk ziet als instrument voor het goede of niet.’’
– Victor Papenek
Het doel van de methode is je energie van de woede/frustratie om te zetten in een oplossing voor het probleem. Hierbij is het belangrijk dat het zorgt voor vooruitgang en de maatschappij geen schade toebrengt. Door de frustratie/woede en het onderliggende probleem goed te kaderen kan de woede in een kracht worden omgezet waarmee een positief concept ontworpen kan worden.
De methode doorloopt het hele ontwerpproces, van onderzoeken (woede #1) tot het oplossen van het probleem (woede#2). In deze laatste fase ligt de nadruk op het genereren van ideeën die iets in gang kunnen zetten. Dit deel van de methode valt vooral in de ideegeneratie/ontwikkelingsfase en ook deels in de prototype fase.
De duur van deze methode staat niet vast. Er kan zoveel tijd aan besteed worden als de ontwerper wil. Maar, met deze methode is het mogelijk om snel en met weinig middelen iets in gang te zetten waardoor een probleem opgelost kan worden over bepaalde tijd. Het is belangrijk dat vaststaat waar je boos om bent zodat duidelijk is wat de oplossing moet gaan bewerkstelligen. Vervolgens kunnen er vanuit verschillende richtingen en oogpunten naar ideeën en oplossingen gezocht worden. Dit kan per persoon verschillen en je kan er zelf zoveel tijd aan besteden als je zelf wilt. Het is belangrijk om te kijken hoe verschillenden machten en krachten hierbij beïnvloed worden en het is ook zeker niet verkeerd om meerdere machten te beïnvloeden. Bij elk idee of strategie die vervolgens bedacht wordt, moet onderzocht worden hoe dit in zijn werking zal gaan, wat hiervoor nodig is, hoe dit gerealiseerd zal gaan kunnen worden en of dit haalbaar en zinvol is.
Wanneer je eenmaal een oplossingsrichting hebt gekozen heb je wat meer tijd nodig. Het is handig om deze verder te onderzoeken. Doe deskresearch naar je concept. Onderzoek of er al iets is dat lijkt op je concept, zodat je deze beter kan onderbouwen.
Wanneer je je concept helder hebt, ga je deze omzetten naar een product dat je kunt delen en dat iets in gang gezet kan worden. Het maken van dit product kan wat meer tijd kosten. Het is handig dat je meerdere versies maakt van je product. Slaap er een nachtje over, zodat het duidelijk is en je niets over het hoofd ziet. Het is van belang dat de oplossingen zo concreet, begrijpelijk en oprecht als mogelijk bedacht en ontworpen worden.
Voor deze methode is het nodig om een inventarisatie van het probleem en de bijbehorende krachten en machten te maken (woede #1). Vervolgens moet je op basis van deze inventarisatie ideeën genereren om tot verschillende oplossingsrichtingen te komen. Gebruik hiervoor papier, post-its, stiften, alles wat jou helpt in het proces. Vervolgens heb je middelen nodig om de oplossingen te onderzoek en deskresearch te doen naar mogelijkheden en eventuele bestaande concepten. Denk hierbij aan een computer, telefoon, experts of bibliotheek toegang. Verder is het een aanrader om te kunnen sparren met iemand over de bedachte oplossingen en tijd in te plannen om veranderingen door te kunnen voeren.
Tijdens deze methode ga je meer aan de slag met de data die je hebt verzameld bij het eerste deel (woede #1). Je gebruikt de machten en krachten, de globale oplossing en het onderzoek hoe je op deze oplossing bent gekomen. Vervolgens verzamel je informatie over wat hiervoor nodig is en wat de beste strategie is. Dit doe je door middel van onderzoek en deskresearch. Je gaat op zoek naar bronnen die jou inzicht geven in welke strategie en oplossing zal gaan werken. Je onderzoekt daarvoor bestaande concepten, aspecten van een concept, specifieke oorzaken van het probleem, de doelgroep, experts en oplossingsrichtingen. Deze data ga je vervolgens in kaart brengen om zo de oplossing te kunnen onderbouwen met onderzoek. Aan de hand van dit onderzoek en de verzamelde data kan je de impact, het bereik en de haalbaarheid concreet maken en meer op feiten baseren dan op aannames.
Ook is het handig om dit goed geordend op te slaan zodat je altijd een deel terug kan zoeken wanneer je de data weer nodig hebt.
De moeilijkheidsgraad van deze methode hangt af van het probleem dat je wil oplossen. Zo heb je kleine problemen zoals hoe kan ik makkelijk mijn dagplanning bekijken. Maar er kan ook sprake zijn van een wicked problem zoals het aanpassen van stadsinfrastructuur. In dat geval zal de methode als lastiger ervaren worden. Ook kan het zo zijn dat er weinig of geen onderzoek beschikbaar is om het probleem op te lossen en een oplossing te onderbouwen. In dit geval zal de moeilijkheidsgraad hoger liggen. Het kan misschien lastig zijn om in een keer op drie verschillende oplossingsrichtingen te komen. Het advies is dan ook om brainstorm methoden te gebruiken om dit te bevorderen. Denk aan mindmapping, co creation, etc.. Het is belangrijk dat je probeert je zo goed en oprecht mogelijk in te zetten voor een oplossing van het probleem.
Als eerste stap moet je een probleem bedenken waar je woede of frustratie over voelt. Vervolgens ga je dit probleem definiëren, afkaderen en de machten en krachten die dit probleem in stand houden onderzoeken. Daarna ga je je woede onder woorden brengen in een manifest. (Zie woede #1). Vervolgens is het de bedoeling dat vanuit de in kaart gebrachte machten gekeken wordt wat voor oplossing er bedacht kan worden om dit te beïnvloeden. Zo kan bij het voorbeeld: mensen hebben de kennis niet om te koken, een oplossing bedacht worden waarmee mensen deze kennis kunnen vergaren. Zo wordt de macht positief beïnvloed en wordt er een oplossing bedacht die de maatschappij vooruit helpt.
Probeer verschillende oplossingen bij verschillende machten te bedenken. Soms is een probleem te groot om er een enkele juiste oplossing voor te vinden. Probeer het op te delen in kleinere problemen en brainstorm met meerdere mensen om een oplossing te bedenken. Zie ‘gerelateerde methoden’ voor verschillende ideation technieken.
Vervolgens is het belangrijk om de oplossing(en) zo goed mogelijk uit te werken. Denk aan vragen als: welke samenwerkingen zijn er nodig, wie gaat het betalen, hoe gaat de oplossing eruit zien? Ook is het belangrijk dat je nadenkt over de impact, haalbaarheid en het bereik dat je met een of meerdere oplossingen zult hebben. Als een oplossing weinig impact en bereik heeft maar wel haalbaar is, moet je jezelf afvragen of het wel de juiste oplossing voor het probleem is. Zorg dat je de maatschappij vooruit helpt.
Vervolgens kan je je oplossing op verschillende manieren uitwerken. Denk hierbij aan het ontwerpen van een poster, een prototype maken, of het product tekstueel met visuele ondersteuning uitwerken et cetera. Kies een manier van uitwerken die deelbaar is en jouw oplossing recht doet. Deel de oplossing en verander de wereld.
Hieronder nog kort alle stappen:
Tijdens het proces kan je je vasthouden aan het formulier hiernaast om tot een goed ontwerp te komen.
Poot, A. (2020, 6 april). Onderzoeken vanuit woede #2 [Presentatieslides]. Geraadpleegd van DLO – Digitale LeerOmgeving.
CMD Amsterdam. (z.d.). CMD Methods Pack – find a combination of research methods that suit your needs. Geraadpleegd op 10 april 2020, van CMD Methodes.
Geschreven door studenten uit de minor 2019/2020
