Bij Hauntology wordt er gekeken naar welke ‘kwelgeesten’ en welke ‘engelen’ de participant in zijn proces tegenkomt. Daarnaast wordt er door middel van AI image generation duidelijk hoe de persoon echt over de situatie denkt.
Michel Alders
Doel van de methode
Het doel van de methode is om via Hauntology eerst van de participant te weten te komen wat zijn proces (rond jouw onderzoeksonderwerp) bemoeilijkt en wat zijn proces zou kunnen verbeteren. Hierbij kunnen dingen naar boven komen waar je zelf niet aan gedacht zou hebben en die een basis kunnen vormen voor toekomstige oplossingen in jouw onderzoeksproces.
Het doel van het daarop aansluitende AI image generation is om de inzichten uit Hauntology door de participant samengevat te krijgen en mogelijk ook additionele inzichten te krijgen over hoe de participant zich verhoudt tot jouw onderzoeksonderwerp.
Hoe werkt het?
Hauntology
Je begint met de Hauntology-achtige methode. Hierbij is het de bedoeling dat je met een participant de situatie langs gaat van jouw probleem. Je legt aan jouw participant de situatie uit waarin diegene zich moet inleven. Nadat je dat gedaan hebt en de participant de situatie begrijpt ga je de participant uitleggen dat diegene een duivel op zijn schouder heeft die het proces zuur kan maken. Stel je voor je onderzoek gaat over het gebruiken van een deelscooter, dan moet de participant zich afvragen wat er nou mis zou kunnen gaan. Hoe zou de duivel de reis en ervaringen rond de deelscooter zuur kunnen maken?
Daarna zeg je tegen de participant dat diegene een engel op zijn schouder heeft die de reis juist makkelijk zou kunnen maken. Wat zou die engel dan kunnen doen om het proces makkelijker te maken? Hierbij kunnen er fantasie-antwoorden gegeven worden zodat jij als onderzoeker een idee kan krijgen wat de gebruiker bij de situatie voelt of wil voelen. Maar er kunnen ook concrete antwoorden gegeven worden die direct toepasbaar zijn. Als onderzoeker probeer je de participant hierin te stimuleren door een instructie vooraf, maar ook tijdens het onderzoek door vragen te stellen.
AI image generation
Direct nadat de gebruiker zich heeft ingeleefd in de situatie via Hauntology, vraag je de participant om een AI prompt in te vullen in een AI image generator. De bedoeling is hierbij dat diegene een prompt invult die weergeeft hoe die zich voelt over de situatie. Rond deelmobiliteit kwam de participant bijvoorbeeld met ‘Lazy american riding on mopad through Amsterdam’ omdat diegene vindt dat een deelscooter gebruiker lui is en gewoon een fiets moet pakken.
Daarna laat je de participant de afbeelding kiezen die opkomt waarvan diegene vindt dat die het beste past bij zijn gevoel en prompt (een voorbeeld vind je hier rechts). De prompt kan iteratief en in interactie met de onderzoeker ontstaan. Na de keuze van de afbeelding kun je de participant helpen te reflecteren op de afbeelding en mogelijk achter unknown unknowns van participanten komen.
Benodigdheden
Je moet een AI image generator tot je beschikking hebben om de participant de prompt in te laten vullen.
Welke data kun je verzamelen?
De data die je kunt verzamelen is voor zowel de Hauntology als de AI image generator methode kwalitatief. Het is vooral data over waar de participant tegenaan loopt in het proces of waar de participant juist kansen ziet en hoe deze zich voelt bij bepaalde situaties. Het is data dat jou zou kunnen helpen bij een toekomstige oplossing en verder onderzoek door er patronen in te herkennen over diverse participanten. Het is niet uit te sluiten dat participanten met concrete zaken komen die op zichzelf inspirerend zijn.
Moeilijkheidsgraad
Het algehele proces is redelijk eenvoudig. Het is voldoende om vooraf een goede instructie te hebben en trucs/vragen zodat je tijdens het onderzoek een goed gesprek krijgt (modereren). Het onderzoek verloopt vlotter als je een goede moderator bent. Om als onderzoeker voldoende ruimte te hebben voor dit moderen, is het aan te raden om opnames te maken (audio, of liever video-opnames met audio) zodat je je kan richten op het moderen (en het maken van aantekeningen minder belangrijk is).
Voor- en nadelen
De voordelen zijn dat je uitingen krijgt van de participanten. Je weet precies wat ze voelen bij de situatie en wat ze dwars zit. En ze kunnen tot concrete zaken komen waaraan je zelf niet dacht en die verder helpen in het onderzoek- of oplossingsproces.
De nadelen zijn dat het confronterend kan zijn en dat je de juiste vragen moet stellen aan de participant om de persoon goed te laten nadenken en dat dit ook sturend kan werken. De vragen zijn vooraf ook lastig te bepalen omdat ze afhankelijk zijn van hoe het gesprek verloopt.
Tips & Tricks
Gerelateerde methodes
Hauntology: de voordelen van het verkennen van het verleden in design
Mischa van Dijken, student minor Service Design.
