Hoe historisch beeld en geluidsmateriaal voor onderzoek gebruikt kan worden als onderzoeksmateriaal.
NISV - The Netherlands Institute for Sound and Vision.
Beeld en Geluid op School is een online platform van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NISV) dat toegang biedt tot een uitgebreid archief van Nederlandse mediafragmenten. Het bevat duizenden video’s, audio-opnames en televisiefragmenten uit de hele geschiedenis van Nederland. Via deze digitale omgeving kunnen studenten, docenten en onderzoekers gericht zoeken naar fragmenten die relevant zijn voor hun onderwijs of onderzoek. Deze unieke bron stelt gebruikers in staat om cultureel erfgoed te analyseren, maatschappelijke kwesties te onderzoeken of abstracte thema’s zoals waarden en emoties tastbaar te maken met authentiek beeldmateriaal.
Hoewel het werken met mediafragmenten op zich geen methode is, vormt het een krachtig hulpmiddel binnen kwalitatief onderzoek. De fragmenten kunnen sterke emoties oproepen, reflectie stimuleren en complexe onderwerpen op een toegankelijke manier presenteren. Binnen ons onderzoek naar EU-waarden gebruikten wij mediafragmenten als onderdeel van een serious game om de perceptie van jongeren rond rechtvaardigheid te analyseren. In plaats van standaard vragenlijsten brachten deze fragmenten een meer gelaagde, contextuele dimensie aan het onderzoek. Daarnaast lenen ze zich goed voor andere onderzoeksvormen zoals Designerly Interviews of card sorting-technieken.
Op beeldengeluidopschool.nl kun je als student of docent inloggen met het e-mailadres van je onderwijsinstelling (zoals een @hva.nl) om volledige toegang te krijgen tot het media-archief. De interface is intuïtief en maakt het mogelijk om te zoeken op onderwerp, periode, type media of specifieke programma’s. Het archief bevat mediafragmenten die teruggaan tot 1912, waardoor het een rijke bron is voor historisch onderzoek en culturele analyse. Dankzij de handige filterfunctie op de website (zie afbeelding hiernaast) kun je snel navigeren door het grote aanbod en eenvoudig fragmenten vinden die passen bij je onderzoeksthema. Je kunt fragmenten toevoegen aan verzamelingen en ze direct gebruiken in lesmateriaal of onderzoeksopzetten. Door de focus op educatief gebruik is het platform ideaal voor onderzoek binnen het hoger onderwijs.
Het gebruik van fragmenten levert zelf geen ruwe data op in de zin van meetbare cijfers, maar genereert kwalitatieve onderzoeksdata. Door participanten te laten reageren op specifieke fragmenten kunnen onderzoekers gedragingen, emoties of inzichten verzamelen. Denk aan observaties van non-verbale reacties, discussies die ontstaan rond het fragment of keuzes die gemaakt worden tijdens interactieve werkvormen. Het fragment zelf is dus geen data, maar een katalysator voor dataverzameling.
Voordelen
Fragmenten uit het archief zijn rijk aan context en emotionele lading.
Toegang tot historisch materiaal maakt het mogelijk om actuele en tijdloze thema’s te onderzoeken.
Het platform is overzichtelijk, gebruiksvriendelijk en gericht op educatief gebruik.
Stimuleert interactieve en participatieve onderzoeksvormen.
Nadelen
Je hebt een e-mailadres van een aangesloten onderwijsinstelling nodig om volledige toegang te krijgen.
Het vinden van het juiste fragment kan tijdrovend zijn door de grote hoeveelheid materiaal.
Niet alle fragmenten zijn even geschikt voor ieder onderzoek; zorgvuldige selectie is nodig.
Relevantie boven alles: Kies fragmenten die aansluiten bij je onderzoeksvraag of -thema.
Context matters: Houd rekening met de tijdsgeest en culturele achtergrond van het fragment.
Vooraf testen: Laat een kleine groep respondenten het fragment bekijken voordat je het in je onderzoek gebruikt.
Gebruik verzamelingen: Beeld en Geluid op School biedt de optie om fragmenten te groeperen in collecties, handig voor voorbereiding en structurering.
Serious Games: Integreer fragmenten in gamified onderzoeksvormen om participatie te vergroten.
Card Sorting: Laat deelnemers fragmenten ordenen op thema’s zoals waarden, emoties of tijdsperiode.
Designerly Interviews: Gebruik fragmenten als stimulus voor diepte-interviews over gevoelige of complexe onderwerpen.
Het platform Beeld en Geluid op School maakt het mogelijk om op innovatieve wijze mediafragmenten in te zetten als hulpmiddel in onderzoek. Het stelt studenten en onderzoekers in staat om thema’s als identiteit, cultuur, geschiedenis en waarden te verkennen aan de hand van echt beeldmateriaal. Hoewel het geen traditionele methode is, biedt het werken met fragmenten unieke kansen om onderzoeksdata te verrijken, participatie te verdiepen en nieuwe inzichten te genereren.
Chanté de Ruiter en Tim Dinh
