Samenvatting 

ChatGPT staat voor “Generative Pre-trained Transformer” en is een taalmodel dat verbanden zoekt tussen woorden en zinnen. Deze verbanden worden omgezet naar statistische waarschijnlijke volgorden van woorden in zinnen. Het maakt gebruik van grote datasets met tekstuele informatie tot 2021 om te leren hoe het menselijke taal kan interpreteren. Sommige van de datasets die Chat GPT gebruikt, zijn afkomstig van openbare bronnen zoals Wikipedia, Project Gutenberg en OpenSubtitles. Andere datasets zijn gemaakt door bedrijven en organisaties die zich bezighouden met het verzamelen van taalgegevens, zoals Common Crawl, GPT-3 Creator OpenAI en Google Books. Je kan de AI alles vragen, maar je krijg niet overal antwoord op, want het is getraind om ongewenste antwoorden te voorkomen. 

ChatGPT kan worden gebruikt als een deskresearch tool voor het verkrijgen van hulp op onderwerpen waar men weinig van af weet of voor het vinden van inspiratie, door middel van een kort en krachtig verzoek. Het is echter belangrijk om te beseffen dat ChatGPT niet betrouwbaar is, aangezien het geen besef heeft van juistheid en fouten kan maken, niet-bestaande bronnen kan aanbevelen, vragen verkeerd kan interpreteren en zichzelf kan tegenspreken. Om feiten van fictie te kunnen onderscheiden, is het daarom van belang om kennis te hebben over het eigen onderwerp voordat men het aan ChatGPT vraagt. Het is bovendien cruciaal om eigen kennis te gebruiken om de geproduceerde teksten van ChatGPT te controleren. Om goede antwoorden te krijgen van ChatGPT is het belangrijk om een goed geformuleerde en gerichte vraag te stellen.

Ook belangrijk is dat ChatGPT niet kan dienen als vervanging voor de functie van onderzoekers, en dat het daarom altijd belangrijk is om zelfstandig bronnen te zoeken en informatie te vragen bij experts. In dit artikel is onder andere uitgelegd hoe je ChatGPT moet toepassen en wat de voor- en nadelen zijn. 

“Ondanks het feit dat de gebruiker zich bewust is van de onbetrouwbaarheid van ChatGPT’s antwoorden en het feit dat het model niet weet wat het schrijft, blijft de gebruiker toch gebruik maken van het systeem.” – Yuri Westplat

Doel van de methode 

Je experimenteert met ChatGPT en produceert samen met ChatGPT deliverables voor jouw onderzoek. Het kan een waardevolle ondersteuning zijn voor jouw studieproces doordat het snelle, nauwkeurige en persoonlijke ondersteuning kan bieden bij het leren en begrijpen van verschillende onderwerpen en vakgebieden. ChatGPT kun je op verschillende manieren inzetten voor deskresearch, zo kun je: 

• Vragen stellen over specifieke onderwerpen en vakgebieden om snel informatie en kennis te krijgen. 
• Contextuele informatie en achtergrondinformatie verkrijgen over verschillende onderwerpen en vakgebieden om deze beter te begrijpen en in een bredere context te plaatsen. 
• Advies krijgen over effectieve leertips en -strategieën op basis van jouw behoeften en leerproces. 
• Feedback ontvangen op geschreven opdrachten, essays of artikelen. 
• Oefenen met het schrijven van essays en opdrachten door middel van interactieve gesprekken met ChatGPT.
• … 

ChatGPT kan gezien worden als een samenwerkingspartner die je onderzoeksproces kan helpen opstarten en je kan ondersteunen bij het volledige onderzoeksproces..

Hoe werkt het?

ChatGPT maakt gebruik van machine learning-technologie om antwoorden te geven op basis van de input die het ontvangt van gebruikers. Het model is getraind met grote hoeveelheden gegevens om te leren welke woorden en zinnen het meest waarschijnlijk zijn om te volgen op basis van de input die het heeft ontvangen. Het systeem berekent waarschijnlijkheden om een antwoord te genereren dat het meest waarschijnlijk overeenkomt met de input van de gebruiker. 

Duur

Aan het werken met ChatGPT zit geen limiet. Je kunt het programma zo lang gebruiken als je nodig hebt. Wanneer ChatGPT langzamer antwoorden genereert, dan is het programma wellicht te zwaar bezet (de Verenigde Staten zijn wakker), maar in de meeste gevallen geeft ChatGPT je razendsnel antwoord. Als je weet wat je wilt vragen, dan kun je ook net zo razendsnel klaar zijn. Het creëren van goede prompts kost wel denktijd, zeker als je een welbepaalde context wilt opbouwen om ChatGPT in de juiste onderzoeksrichting te sturen.

Benodigdheden

Wanneer je gaat werken met ChatGPT heb je eigenlijk maar één ding nodig: een goede prompt en dat is datgene wat je aan ChatGPT vraagt. Om een goede prompt te creëren, moet je natuurlijk eerst weten wat jijzelf wilt weten. Denk hier dus eerst goed over na. Wanneer jij weet waar je antwoord op wilt ontvangen, kun je nadenken over de formulering van je prompt.  

Uitvoering

Nu dat je weet dat de formulering van je prompt erg belangrijk is, wil je ook weten hoe je een goede prompt schrijft. Houd in gedachte dat ChatGPT alleen kan schrijven over de informatie die jij het geeft. Wanneer je bijvoorbeeld vraagt ‘schrijf een reflectie over de opdracht brainstorm methoden’, dan zul je geen gewenst antwoord krijgen, omdat ChatGPT geen idee heeft hoe jij dit hebt ervaren. Daarom is het belangrijk dat je de prompt specifieker formuleert. Vraag daarom bijvoorbeeld ‘schrijf een reflectie over de opdracht waarbij ik verschillende creatieve brainstorm methoden moest onderzoeken. Verwerk hierin dat ik dit zo en zo heb ervaren, dat ik er het volgende van heb geleerd, maar dat ik wel uitgebreider in had kunnen gaan op de SWOT-analyse’ . Mocht je dan nog niet tevreden zijn met het antwoord dan kun je verder het dialoog aangaan (context opbouwen). ChatGPT leert namelijk van alle informatie die jij het geeft en dit wordt meegenomen in vervolgantwoorden, waardoor de antwoorden, naarmate de dialoog vordert, steeds beter zullen aansluiten op jouw wensen.  

Wanneer je informatie wilt over een onderwerp, dan kun je deze vraag vrij simpel stellen, zoals ‘Wat is de giftigste plant ter wereld?’. Onthoud wel dat de antwoorden iedere keer kunnen verschillen en niet altijd juist zijn. Dit komt doordat ChatGPT telkens een greep neemt uit willekeurige antwoorden. 

Welke data kun je verzamelen? 

ChatGPT genereert op basis van input diverse data zoals teksten, verhalen en gedichten. Ook kun je het vragen laten stellen over allerlei onderwerpen. Het AI-programma heeft echter wel ethische beperkingen en kan daarom geen controversiële informatie of antwoorden produceren die o.a. seksisme, discriminatie, racisme of geweld bevatten. Persoonlijke informatie kan ook beperkt zijn, omdat ChatGPT niet alle bronnen kan doorzoeken. 

Data kunnen zowel uitgebreid als beknopt zijn. Hier kun je zelf een rol in spelen door de lengte van het antwoord te beperken door bijvoorbeeld een limiet van 100 woorden in te stellen. ChatGPT produceert gestructureerde antwoorden d.m.v. alinea’s, kopjes en tabellen. Het programma biedt inspiratie, maar niet altijd feitelijke informatie. Zo is ChatGPT niet in staat om bronnen te genereren of persoonlijke informatie op te halen. Je kunt ChatGPT zien als een samenwerkingspartner in plaats van een kennisbron. 

Moeilijkheidsgraad  

ChatGPT is extreem eenvoudig in gebruik, maar wanneer je het gebruikt is het wel belangrijk dat je op de hierboven genoemde punten let. Zoals gezegd geeft ChatGPT niet altijd correcte informatie en daarom is het belangrijk dat je goed weet hoe je deze punten moet aanpakken, om relevante informatie voor jezelf te kunnen genereren. Ervaring is dus belangrijk.   

Voor- en nadelen 

Voordelen

• Snelheid: ChatGPT kan snel en automatisch antwoorden genereren op gestelde vragen of tekstuele input. 
• Taalkundige taken: ChatGPT kan ingewikkelde taalkundige taken uitvoeren, zoals vertalen of samenvatten van teksten. 
• Beschikbaarheid: ChatGPT is 24 uur per dag beschikbaar en kan dus op elk moment worden geraadpleegd. 
• Ondersteunende rol voor onderzoekers: ChatGPT kan onderzoekers helpen met inspiratie en een partner zijn voor feedback. 
• Minder inspanning: Door ChatGPT hoef je zelf minder na te denken en kan je antwoorden en taalkundig correcte teksten genereren. 
• Meertalig: ChatGPT spreekt Nederlands en nog veel meer andere talen. 
• Ondersteuning: Mensen met een beperkte taalvaardigheid kunnen zichzelf dankzij ChatGPT beter uiten. 

Nadelen

• Beperkte info: ChatGPT heeft kennis tot het jaar 2021. Het is getraind op basis van grote hoeveelheden tekst die tot die tijd beschikbaar waren. Het is mogelijk dat er enige kennis is van gebeurtenissen na 2021, maar alleen als er voldoende tekst is gedocumenteerd waarop de training is gebaseerd. Het is dan belangrijk om te weten dat die informatie niet heel accuraat zal zijn. 
• Bias ChatGPT: Informatie die nieuw is (van na 2021) of ondergewaardeerd, weinig voorkomend, (etc.) zal minder sterk of niet gegenereerd worden. Dat vergroot de kans dat oude patronen – en biases – blijven bestaan. 
• Data fabricatie: ChatGPT kan ook fouten maken en zelfs informatie ‘verzinnen’. Wanneer je een vraagt stelt, en informatie niet voldoende beschikbaar is, verzint het uit zichzelf een antwoord (‘hallucinaties van ChatGPT’). Het wordt wel gepresenteerd als feitelijk correcte informatie. 
• Geloofwaardigheid: De kritische vaardigheden (kritisch lezen) van mensen zullen door goedlopende ChatGPT teksten minder sterk geactiveerd kunnen worden. 
• Afhankelijkheid: Door het regelmatig inzetten van ChatGPT kunnen mensen afhankelijk worden van het programma. De schrijfvaardigheid zal minder uitgedaagd worden (ChatGPT schrijft de teksten) en dus ook minder getraind. 
• Kennisbias: Mensen met meer kennis en intellectuele vaardigheden zullen ChatGPT beter kunnen bedienen en er meer uithalen. 
• Beperkte menselijke interactie: ChatGPT is een computerprogramma en kan daarom geen menselijke interactie vervangen. Onderzoekers kunnen het gevoel hebben dat ze niet dezelfde diepgaande interactie krijgen als bijvoorbeeld met een participant of mede onderzoeker, een leraar of medestudenten. 

Tips & Tricks 

• Stel duidelijke en specifieke vragen zodat ChatGPT je beter kan begrijpen en een nauwkeurig antwoord kan geven. 
• Het is belangrijk om met ChatGPT een dialoog aan te gaan. Het is niet altijd mogelijk om na één prompt meteen het antwoord te krijgen waar je naar zoekt.
• Zorg dat je op het onderwerp blijft en stel gerelateerde vragen. Hierdoor kan ChatGPT je beter helpen en een nauwkeuriger antwoord geven.
• Als je niet tevreden bent met het antwoord, of als het niet relevant is, geef dan feedback. Dit kan ChatGPT helpen om beter te begrijpen wat je zoekt en het antwoord verbeteren.
• Als je niet tevreden bent met het eerste antwoord, probeer dan een andere vraagstelling. ChatGPT kan verschillende antwoorden geven op basis van de vraagstelling.
• ChatGPT kan je helpen om meer te leren over een bepaald onderwerp. Bekijk de antwoorden die je ontvangt en gebruik ze om je kennis te vergroten.

Evaluatie & Resultaten 

Het valt op dat de antwoorden die door ChatGPT worden gegeven over het algemeen nauwkeurig en nuttig zijn, hoewel ze niet altijd correct zijn. Het is daarom van belang om de informatie te controleren en zorgvuldig door te lezen. Verder is het aangeraden om de informatie te analyseren door deze te vergelijken met andere bronnen, om te verifiëren of de antwoorden overeenkomen met de verkregen informatie.

Gerelateerde methodes 

• Documentanalyse: Dit is een methode om informatie te verzamelen en te analyseren door middel van het bestuderen van geschreven documenten, zoals rapporten, publicaties en andere bronnen.
• Deskresearch: Dit is een onderzoeksmethode waarbij informatie wordt verzameld door middel van het bestuderen van bestaande bronnen, zoals rapporten, publicaties, statistieken en andere beschikbare data.
• Literatuuronderzoek: Dit is een methode om informatie te verzamelen en te analyseren door middel van het bestuderen van geschreven bronnen, zoals boeken, tijdschriften en andere publicaties. 
• Meta-analyse: Dit is een methode om informatie te verzamelen en te analyseren door middel van het combineren van gegevens uit verschillende onderzoeken om zo een overkoepelend beeld te krijgen. 
• Data-analyse: Dit is een methode om informatie te verzamelen en te analyseren door middel van het gebruik van kwantitatieve en kwalitatieve data-analyse technieken, zoals statistiek en coding.