Een kwalitatieve onderzoeksmethode waarbij een groep participanten discussiëren over een bepaald/specifiek onderwerp.
Bij een Focus group laat je een groep participanten bestaande uit 5 tot 10 man discussiëren over een vooraf opgesteld onderwerp om op deze manier tot bepaalde inzichten te komen.
Het doel van een focus group is om tot bepaalde inzichten en data te komen door een groep participanten te laten discussiëren over een vooraf opgesteld onderwerp.
Als onderzoeker wil je graag informatie over een specifiek onderwerp, zodra je deze in kaart hebt gebracht kan je beginnen met het opstellen van je focus group plan. Hierna is het tijd om een groep participanten samen te stellen die mee kunnen doen aan de focus group sessie. Deze groep stel je dan vragen over het onderwerp en vervolgens geef je hen de kans om hier samen over in discussie te gaan.
In de onderstaande subkoppen zal de methode stap voor stap worden uitgelegd.
Voordat je als onderzoeker kan beginnen aan de Focus group is het belangrijk om eerst in kaart te brengen over welk onderwerp je data wil verzamelen. Als je dit eenmaal hebt gedaan is het tijd om een focus group plan te maken. Hierin beschrijf je het onderwerp en de vragen die je wil stellen aan de participanten. Op basis van van het onderwerp en de vragen die je wil stellen kun je makkelijker een groep participanten samenstellen.
Voor de focus group heb je een groep van 5 tot 10 respondenten nodig voor een discussie die tussen de 45 en 90 minuten gaat duren. De vraag is alleen wat voor groep respondenten je wilt voor in je onderzoek: een groep die gemixt is of een groep waarbij iedereen hetzelfde denkt.
Om de focus group zo goed mogelijk te laten verlopen is het zeer belangrijk om te bedenken uit wat voor soort mensen de groep participanten zal gaan bestaan. Je hebt hierbij meerdere opties.
Je kan ervoor kiezen om op basis van het onderwerp en de hierbij behorende vragen een groep participanten samen te stellen waarvan je verwacht dat ze hetzelfde denken over het onderwerp. Je kan hierbij denken aan mensen uit dezelfde leeftijdsgroep, geslacht of misschien wel dezelfde werkachtergrond. Het voordeel hiervan is dat de onderlinge discussie vaak prettig worden ervaren door de participanten en omdat ze dezelfde mening delen zal iedereen durven mee te gaan in de sessie.
Bij een homogene groep heb je dus weinig diversiteit en loop je wel het risico dat de gehele groep eenzelfde mening vormt over de gestelde vraag tijdens de focus group. Je zou dit kunnen voorkomen door specifiek te vragen wie van de participanten er een andere mening over heeft.
Naast de homogene groep kan je ook kiezen voor een heterogene groep. Hierbij kijk je naar participanten die geheel verschillend van elkaar zijn, om juist een interessante discussie te vormen waarbij hun meningen erg uiteenlopend zijn. Op deze manier creëer je meer diversiteit dan bij een homogene groep.
Het is hierbij wel belangrijk dat je let op hoe de discussie verloopt, juist omdat de meningen zo verdeeld zijn binnen de groep kan het voorkomen dat de ene participant dominanter is dan de ander waardoor deze de rest van de groep kan overschaduwen. Let hierbij dus wel op dat je andere participanten ook de kans geeft hun mening uit te spreken zodat interessante data niet verloren gaat.
Het leiden van de focus group is zo simpel nog niet. Als onderzoeker en groepsleider moet je de groep vragen aanreiken en deze ook nog eens goed observeren, hier zijn wel wat managing skills voor nodig. Dit houdt in dat de groepsleider weet hoe deze de juiste vragen moet stellen aan de participanten. Het is hierbij belangrijk dat de vragen unbiased zijn zodat de discussie eerlijke antwoorden oplevert.
Als het lastig is om in je eentje de groep te leiden wordt er aanbevolen om een assistent mee te nemen naar de sessie. Deze kan je bijvoorbeeld helpen met het opnemen van de sessie en om bijvoorbeeld aanvullende notities te maken.
De data die wordt verzameld tijdens een focus group is kwalitatief omdat de data voornamelijk zal bestaan uit meningen en een bepaalde kijk op het onderwerp van de participanten.
Het uitvoeren van de focus group is in principe niet lastig omdat je hier niet veel benodigdheden voor nodig hebt, de voorbereiding en het leiden van de focus group echter wel. Het is belangrijk dat je goed nadenkt over wat je wil vragen over welk onderwerp en wat je uit de focus group sessie wil halen. Naast dit is het samenstellen van de groep respondenten een lastige taak, wil je graag dat de groep een bepaalde samenhang heeft of wil je juist dat de groep heel erg uiteen loopt?
De inzichten en data uit de Focus group zouden uitgewerkt kunnen worden in een tabel, vervolgens zou deze data met elkaar kunnen worden vergeleken en opgedeeld worden in specifieke categorieën.
Swaen, B. (2021, 12 mei). Wat is een focusgroep of focusgroep-interview? Scribbr. https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/focusgroep/
What Is a Market Research Focus Group? (2020, 5 december). The Balance Small Business. https://www.thebalancesmb.com/what-is-a-market-research-focus-group-2296907
Naomi Nazar
